|
De boot |
WANDERER-37 |
|
Ontwerp |
Martin
Bekebrede (Jachtarchitect), Nel Punt (Zeilteken) |
|
Bouwers |
NAZ-schepen, Kroes Scheepsbouw, Siep
de Lang (timmerwerk), Oksewiel Scheepstechniek, Martien Beets (schilderwerk) |
|
Bouwgeleiding |
Den Drijver Expertise |
|
Opdrachtgevers |
Wim Blankenstijn, Henriette Beckers |
De navigatieapparatuur aan boord
Een woord vooraf
Iedereen vaart en navigeert op zijn manier. Henk
Bezemer voer “richting zuid, tot de boter smolt” naar de Azoren zonder enige apparatuur.
Een ander heeft een touch-screen beeldscherm bij het grote stuurwiel, waar hij
zeekaart en positie, ETA, cross-track, wind en koers allemaal bij de hand
heeft.
Wij hebben onze eigen keuzes gemaakt. Een ander zal
die keuzes wellicht een over-kill vinden, of juist het belangrijkste vinden
ontbreken.
Onze keuzes zijn gebaseerd op twintig jaar lang
ervaring en passen bij onze manier van varen. En wie denkt: “Wim is computer
fanaat, dus alles gaat via de PC”, die heeft deze keer eens helemaal ongelijk.
Onze keuzes
·
De routeplanning doen we op een papieren kaart aan de kaartentafel. De
route typen we in in de GPS, die dan informatie kan geven over het huidige rak
en hoe laat we op het eindpunt van de route aankomen.
·
Navigatie onderweg: de stuurman (in ons geval stuurvrouw) krijgt de te
sturen informatie van de navigator (Wim dus), beoordeelt die en handelt daar
naar. Als de Henriette inzicht wil hebben in het geheel, dan werpt ze een blik
op de kaart (beneden of de kaart komt naar de kuip). De GPS stuur-informatie is
desgewenst bij het roer te zien: waypoint, afstand, richting en crosstrack.
·
Voor de navigatie zijn we beperkt afhankelijk van de elektronica. De
papieren kaart, kompas en verrekijker en peilkompas zijn eigenlijk ruim
voldoende voor ons vaarwater. De GPS is een welkome aanvulling en wordt
enthousiast gebruikt, maar is niet écht nodig.
Belangrijkste eis: als de stroom
uitvalt, dan moet de navigaties wél door kunnen gaan.
·
Alle andere apparatuur: log, dieptemeter, windmeter, elektronisch kompas
is ook luxe. Deze is zó opgesteld in de kuip, dat iedereen deze meters kan
aflezen. Meestal zijn we met z’n tweeën en we houden alle twee oog op deze
meters (“hé, zie dat, het wordt hier wel erg ondiep!”). Deze positie van de
meters maakt het ook mogelijk een onervaren opstapper het roer te geven. De
schipper kan eenvoudig zicht houden op wat er gebeurt.
·
Voor de navigator is het prettig om aan de kaartentafel alle informatie
te hebben, voor routeplanning en -evaluatie. Ook voor het bijwerken van het
logboek (positie, logstand, snelheid, koers, wind). Dus er is een repeater
voorzien voor alle meetwaarden.
· De verrekijker met peilkompas zijn ook in de kuip
onder handbereik. De marifoonhoorn kan evt. in de kuip hangen
·
De
stuurautomaat is hydraulisch aangesloten op de bestaande stuurinrichting. De
boot kan zo zelf sturen op kompaskoers, windrichting of waypoint. Deze
mogelijkheden hadden we al 15 jaar op de Aquamarijn en daar hebben we altijd
veel plezier van gehad.
De PC aan boord is niet in eerste instantie
bedoeld voor de navigatie of route-planning. Toch zijn er voldoende zaken,
waarvoor we een PC gebruiken. Daarom kozen we voor een vaste opgestelde PC en
niet voor een laptop. Zo’n laptop blijft gedoe met snoertjes en opladen.
We gebruiken de PC voor de volgende zaken.
·
Navigatie
De PC aan boord zou slechts een beperkte rol bij de navigatie hoeven vervullen.
Waypoints gaan van de PC naar de GPS. De GPS geeft de stuur-informatie. Maar de
luxe van het zeekaartenprogramma heeft ons toch te pakken. De gevaren routes
kunnen op een eenvoudige zeekaart worden bekeken, ook de positie. In
tegenstelling van wat we vooraf verwachtten, staat de PC eigenlijk vol-continue
aan.
·
Navigatie-informatie
Op de PC is het BPR aanwezig. Ook alle
Berichten-aan-Zeevarenden. En wat verdere informatie, zoals de diepte van
diverse geulen op het wad. En uiteraard een getijden-tabel of –programma (Quicktide,
van Wim zelf).
·
Weerberichten en Navtex
De weerberichten en navtex-berichten zijn alleen via de
PC te bekijken. Ze worden ontvangen via een kastje dat niet-zichtbaar zit
gemonteerd. Dat scheelt weer ruimte. Verder komt het weerbericht natuurlijk via
de radio, marifoon en eventueel GSM.
·
AIS-informatie
Ook niet-zichtbaar geïnstalleerd is de AIS-ontvanger. De informatie hiervan
wordt via de PC afgebeeld op de zeekaart.
·
Muziek
Alle muziek om onderweg te draaien gaat mee op de PC als
mp3. Dat scheelt weer een losse IPod met snoertjes. De PC is direct verbonden
met de autoradio om ze af te spelen.
·
Foto’s
Op de PC worden de foto’s die we onderweg maken
opgeslagen en bewerkt.
·
Plezier
Verder is de PC er voor ons plezier. Om een verhaaltje
te schrijven of aan de website te werken. Wat rekenwerk te doen. Soms wat
werken (foei, maar toch…). En soms wil Wim wat knutselen (lees: programmeren),
zo zijn de eerste websites aan boord ontstaan. Soms willen we een
computerspelletje doen.
·
Handleidingen
Van alle apparatuur aan boord zijn de handleidingen op
pdf-bestanden gezet. Zo is alles steeds beschikbaar.
·
Internet
De interesse in Internet is slechts heel beperkt. Want
als we weg zijn, dan zijn we ook weg en hebben we liever geen contact met de
dagelijkse beslommeringen. Maar voor weerkaartjes of telebankieren is het toch
wel erg handig.
Daarom
maken we toch maar een aansluiting via een USB-WiFi
antenne en/of GSM.
Navigatieapparatuur
·
Navigatieapparatuur volgens onderstaande lijst.
Montage op roefdak vindt plaats op een aparte brug over het schuifluik, waarop
ook de overloop van het grootzeil is geplaatst.
|
|
Merk |
type |
plaats |
|
Raymarine |
ST40 |
roefdak op overloop |
|
|
Raymarine |
ST40 |
roefdak op overloop |
|
|
Raymarine |
ST40 |
roefdak op overloop |
|
|
Raymarine |
ST40 |
roefdak op overloop |
|
|
Raymarine |
ST60 |
kaartentafel |
|
|
Raymarine |
ST6001 |
in kuip aan stuurkolom |
|
|
- corepack + girokompas |
Raymarine |
S1-G |
onder dek |
|
- afstandbediening |
Raymarine |
S100 |
in mijn jaszak |
|
Furuno |
GP-32 |
kaartentafel |
Koppeling
meetapparatuur
Alle meetapparatuur (én marifoon) is via Seatalk-protocol
met elkaar verbonden. De repeater vertaalt dit naar NMEA (in/uit). Via NMEA
communiceert de navigatie-apparatuur met de GPS en de PC. Hiervoor is een
multiplexer van Shipmodul nodig.
Deze koppelingen zijn nodig voor de volgende redenen: de
stuurautomaat geeft de koers door aan de kompas-repeater, alle meetwaarden zijn
beneden op de repeater afleesbaar. De GPS geeft zijn waypoint en
stuurinformatie door aan de stuurautomaat. De GPS moet met de PC waypoint
kunnen uitwisselen. De GPS geeft zijn informatie door aan de zeekaart in de PC
(alleen als de PC aan staat, natuurlijk).
Het is een heel gedoe, en het lijkt complex. Maar los van
de PC hadden we dit alles al 15 jaar lang op de Aquamarijn. Inclusief een
GPS-repeater in de kuip, die we nu helaas moeten missen (niet meer verkrijgbaar).
Het geheel werkt in de praktijk eenvoudig en vlot. Je raakt erg gewend aan de
luxe van ’s-ochtend even op de repeater te kijken voor de geografische
windrichting (“Kijk de wind is geruimd tot 250˚, hij is nu bijna west”.
Vroeger moest je ook op het kompas kijken en vervolgens de geografische
windrichting zelf uitrekenen
Voor de veiligheid (omdat alles kapot kan) is er een
tweede hand-held GPS aanwezig. Op de Aquamarijn habben we de GPS gevoed uit
twee verschillende accu’s, om tenminste altijd stroom te hebben. Mogelijk gaan
we dat op de Wisseling ook regelen.
|
|
merk |
type |
plaats |
|
Furuno |
FM-2721 |
bij de kaartentafel én |
|
|
PC |
Shiptron |
AluBox-40 |
achter de kaartentafel |
|
Neovo |
X-W19 |
in de kaartentafel |
|
|
Muis |
Logitech |
LX710 |
draadloos – kaartentafel |
|
Toetsenbord |
Logitech |
LX710 |
draadloos – kaartentafel |
|
Shipmodul |
Miniplex-Lite |
aan USB-poort, |
|
|
Linksys |
WUSB54GC |
aan USB-poort, |
|
|
Harddisk (los) |
Freecom |
FHD-2 |
aan USB-poort, |
|
Radio-CD speler |
|
|
bij de kaartentafel |
|
Mörer |
Wetter Infobox Europa |
achter de kaartentafel |
|
|
Smart Radio |
SR161 |
aan de seriële-poort, |
Antennes
Bovenin de
mast is een marifoon-antenne gemonteerd met twee antenne-splitters; via deze
splitters zijn de AIS-ontvanger en de FM-radio op marifoon-antenne
aangesloten. De weerontvanger/navtex
staat op de geïsoleerde achterstag.
De antenne van de GPS is een klein doosje dat op het kajuitdak
is geplaatst.
De WiFi-antenne is een USB-stick, die met een verlengkabel op het kajuitdak
gelegd wordt, voor als we in de haven van internet gebruik willen maken.
PC-uitvoering
De PC is
een vast uitgevoerde PC (geen laptop), welke weggewerkt is in een kastje. Ook
alle bijbehorende apparatuur, zoals weerontvanger, NMEA-interface en AIS zijn
bij de PC geplaatst en zijn normalerwijze niet zichtbaar.
Op de
kaartentafel is alleen het PC-beeldscherm, direct naast de Raymarine-repeater,
de Furuno GPS en de radio.
De muis en
toestenbord zijn draadloos, dat scheelt een boel gehannes op de kaartentafel.
Alle
andere zaken: harddisk (backup en transport van huis naar boot een v.v.), evt.
CD-rom worden extern aangesloten. Dat geldt uiteraard ook voor het fototoestel.
De PC
werkt op 12 Volt, gebruikt weinig energie en heeft (dus) geen ventilator. Om
stroom te sparen gaan PC en beeldscherm na 5 minuten op de slaapstand als er
niet op gekeken wordt.
Elektronische
zeekaarten
De
routeplanning doen we op een papieren zeekaart aan de kaartentafel. Hebben we
dan ook nog elektronische zeekaarten nodig? Nee, eigenlijk niet, natuurlijk.
Maar toch heeft Wim het programma WinGPS
op de PC geïnstalleerd met alle kaarten van de 1800-serie. Dit om wat te
“spelen” en om achteraf een gevaren route terug te kunnen zien.
En eventueel, in geval van heftige ontregeling van de handnavigatie (is nog
nooit voorgekomen, maar toch…) is op het beeldscherm direct te zien waar we
zitten.